Tuhaf Bir Vaka / Dr. Jekyll ile Bay Hyde / R.L. Stevenson

Kitapçıda elimde birkaç kitapla kasaya doğru ilerlerken tam karışımda duran rafa adımlarımı yönlendirmiş, Tuhaf bir vaka ilgimi çekmiş, alıp birkaç sayfa okumaya başlamıştım.

Kitap zor ve güzel bir yolculuk gibiydi. Hani bazı yollar ya sıkıcıdır ya da en başından gitmek istemezsiniz ya öyle başladı. Ama bir kitabı yarım bırakmak, bir olayda pes etmek gibi. Pes etmek istemedim ve ısrarla devam ettim okumaya. Çok ince bir kitap olmasına rağmen beni okurken zorlamıştı.

Bir yolculuğa benzetmişken kitabı, okudukça içinden çıkmak istemedim zamanla, hani istemeye istemeye gittiğiniz yer size çok başka duygular yaşatır da orada kalmak istersiniz, tam olarak böyleydi…

İlginç bir hikayeye benziyordu. Biraz konuya girmek beni zorlamış olsa bile kitabın en sonunda kapağı kapatırken kafamda soru işaretleri kalmıştı.

İyi mi kötüden doğar? Kötü mü iyiden? Ya da ikisi birbiri olmadan yaşayamaz mı? Her insanın gizlediği, utanılacak bir tarafı yok mudur? Her iyinin mutlaka bir kötülüğü var mıdır? Kötülük, iyilik olmadan yaşayabilir mi? Kötü olmak için bir sebep gerekir mi? Yoksa amansızca mı doğar içimizde?

Dr. Jekyll ve Mr. Hyde, insan varoluşundaki tezat yönleri hissetmeye başlamış, ancak toplumun katı ahlaki kalıplarının birini yücelttiği, ötekisini iğrenç ve suçlu kıldığı bir dönemde, çift yönlülük üzerine yazılmış, modern bir mit haline gelmiş bir hikâyenin kahramanıdır.

Hayatı konumuna yakışır şekilde, ahlaki açıdan kusursuz yaşamaya çalışan bir doktorun, yaradılışının getirdiği, çevresi tarafından kolay kolay kabul edilmeyecek yanlarını bastırmaktan usandığı bir anda, insanı ikiye -iyiye ve kötüye- ayıracak tıbbi bir yöntem geliştirmesiyle ortaya çıkar Jekyll ile Hyde'ın tuhaf vakası. Umduğunun aksine, gitgide kuvvetlenecek "kötü"nün karşı kefesi salt iyiliğe değil, doktorun sıradan kişiliğine kalacak ve zamanla denge neredeyse tamamen saklı kişiliğin, toplumsal adalet ve kurallar açısından ters davranan Mr. Hyde'ın lehine dönecektir.

“Dün ve bugün arasında bir fark varsa, belki de benliğimizdeki tezatlar yüzündendir.” Diyor yazar.

İnsanın mizacı kaç türlüdür?

İyi ve kötü ya da aydınlık ve karanlıktan mı ibaret?

Peki öyleyse bu ikisinden birini toplum yargılarına göre seçmek zorunda mıyız? Veyahut toplumun değer yargılarını mı öne çıkaracağız yoksa kendi hayatımızı kendi isteklerimize göre mi yaşayacağız?

İnsanın içindeki iyi ve kötü tarafın içerilerde bir yerlerde sürekli savaşım halinde olduğunu, kişilik bölünmeleri ile sürekli bir galip çıkarmış ve doğanın dengesi bu yönde ilerlemiştir. Dr.Jekyll ve Bay Hyde biraz da Habil ve Kabil’in tek bedende yaşamasına benzer.

Bu eser, Stevenson’un yinelenen kabuslarında çifte yaşam sürüyor, gündüzleri saygın bir doktor olarak çalışırken, geceleri sokaklarda geziyordu. Dr Jekyll ve Bay Hyde işte bu kabuslardan doğdu.

Tuhaf bir vaka, gerçekten de tuhaf bir his veriyor insana kitap bittikten sonra…